Ogłoszenie upadłości a majątkowe ustroje małżeńskie

Polskie ustawodawstwo określa dwa sposoby majątkowych ustrojów małżeńskich a mianowicie ustawowy i umowny. Przy czym ustawowy następuje z mocy prawa w momencie zawarcie związku małżeńskiego i dotyczy wspólności majątkowej. Natomiast ustrój umowny dotyczy umowy zawartej między małżonkami w formie aktu notarialnego i może obejmować rozdzielności majątkowe lub ograniczone wspólności majątkowej.

Losy wspólnie nabytego majątku w przypadku upadłości małżonka

Umowa przedmałżeńska lub umowa o podział majątku wspólnego pomoże zminimalizować ryzyko utraty majątku przed wszczęciem postępowania upadłościowego. Jeżeli nie zostały zawarte, małżonek niebędący dłużnikiem może zaoszczędzić swój udział, zwracając się do sądu o podział majątku wspólnego nabytego. Na majątek wspólny składają się dochody małżonków uzyskiwane z pracy zawodowej oraz prowadzonej działalności gospodarczej, to znaczy: emerytura, renta, świadczenia a także inne płatności. Nieruchomości i rzeczy ruchome a także posiadane papiery wartościowe, akcje jak również depozyty pochodzące z osiąganych dochodów obydwojga małżonków to majątek wspólny. Małżonek, który nie pracował zawodowo, ale zajmował się prowadzeniem gospodarstwa domowego ma prawo do majątku wspólnego.

Co oznacza, że małżonkowie odpowiadają solidarnie?

W przypadku, gdy jeden z małżonków przyczynił się do powstania zadłużenia, na co nie miał wpływu drugi z małżonków to niestety w chwili ogłoszenia upadłości cały posiadany majątek staje się masą upadłościową. Czyli cały majątek podlega likwidacji a uzyskane środki zostaną przeznaczone na spłatę wierzycieli. Małżonek, który swoim działaniem nie przyczynił się w żaden sposób do powstania i powiększania się zadłużenia zgodnie z prawem może dochodzić wierzytelności w postępowaniu upadłościowym małżonka. Jak było to realizowane w upadłości konsumenckiej? Przede wszystkim przepisy były stosowane wprost, jednak niektóre sądy rozpatrywały takiej sprawy inaczej. Cel upadłości konsumenckiej, czyli oddłużenie powinien skłaniać do tego, aby do masy upadłości wchodził tylko udział upadłego małżonka. Dlatego powstała rozbieżność sądów w orzekaniu.

Ogłoszenie upadłości a majątkowe ustroje małżeńskie

Bardzo istotną sprawą, o której należy pamiętać, jest sytuacja, gdy bez względu na ustrój majątkowy, w momencie ogłoszenia przez jednego z małżonków upadłości powstaje, z mocy prawa, rozdzielność majątkowa. Wszystko, co składało się na majątek wspólny małżonków jest zaliczane do masy upadłości, wyjątek stanowi majątek osobisty małżonka upadłego. Czy prawo przyznaje ochronę małżonkowi upadłego? Może on domagać się należności z udziału we wspólnym majątku w zakresie procesu upadłościowego w wyniku zgłoszenie swojej wierzytelności do sędziego komisarza.

Wspólność majątkowa ustała przed ogłoszeniem upadłości jednego z małżonków. Co z rozdzielnością majątkową i jej skutecznością?

Ustanowienie rozdzielności majątkowej w postaci umowy jest możliwe, gdy umowę zawarto minimum dwa lata przed złożeniem wniosku o upadłość. Dla przykładu: jeżeli małżonkowie ustanowili rozdzielność majątkową 2 lutego 2019 roku, ale wniosek o upadłość jednego z nich złożono dopiero 2 lutego 2020 roku to umowa ta nie będzie skuteczna w odniesieniu do późniejszej masy upadłości. W takim przypadku cały wspólny majątek podlega likwidacji w zakresie procedury upadłościowej.

Warto mieć świadomość, że w przypadku ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej nie będzie efektywne w odniesieniu do masy upadłości, w sytuacji, gdy zostanie dokonane w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o upadłość. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej złożono przynajmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o upadłość. Dzieje się tak również w przypadku, gdy rozdzielność majątkowa powstaje w wyniku rozwodu lub separacji albo też uzyskania ubezwłasnowolnienia małżonka.

Jak widać wzięto poprawkę ze względu na tempo pracy naszych sądów. W sytuacji złożenia pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej wcześniej niż dwa lata przed skierowaniem wniosku o upadłość, to zniesienie będzie skuteczne. Dotyczy to również sytuacji, jeżeli do niego doszło w czasie jednego roku przed przekazaniem do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości.

Co w sytuacji umorzenia postępowania upadłościowego?

Jeżeli rozdzielność majątkowa powstała w momencie ogłoszenia upadłości to dojdzie do jej ustania w chwili umorzenia albo uchylenia lub też zakończenia postępowania upadłościowego. Wtedy między małżonkami tworzy się ustawowa wspólność majątkowa i nie ma wpływu na to, jaki był ustrój w ich małżeństwie jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.

Pomoc prawna podczas występowania o ogłoszenie upadłości

Prawnicy wspierają swoich klientów podczas ubiegania się o ogłoszenie upadłości, zgłaszając się do kancelarii można skorzystać z takich usług jak:   

• Profesjonalne konsultacje z dziedziny upadłości – klienci opisują swoje problemy prawne i finansowe, dzięki czemu otrzymują poradę prawną ułatwiającą im podjęcie właściwej decyzji.

• Prawnik dokonuje szczegółowej analizy sytuacji danej osoby, wysokości zadłużenia i przyczyn powstania. Zapoznaje się z dokumentacją i badają okoliczności, jakie doprowadziły do powstania długów.

• Prawnik sporządza wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – dokument posiada odpowiednią treść i kształt i zostaje złożony w stosowanym sądzie upadłościowym.

• Reprezentuje klienta w sądzie a także przygotowuje go każdej rozprawy.