Postępowanie nakazowe – czym jest i jakie daje korzyści?

W relacjach pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem niejednokrotnie zdarza się sytuacja, gdzie zobowiązany do płatności zalega z jej spłatą. W takich sytuacjach uprawniony chce jak najszybciej otrzymać swoją należność. Wierzyciel pragnąc spełnienia świadczenia może wszcząć sprawę o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

Postępowanie nakazowe jest jednym z postępowań odrębnych, którego przesłanki stosowania oraz tryb zostały uregulowane w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Nie jest to „klasyczne” postępowanie, które inicjuje się jedynie pozwem obejmującym twierdzenia i wnioski dowodowe do sądu. Aby wszcząć postępowanie należy spełnić ustawowe wymogi, a także zawnioskować o rozpatrzenie sprawy w postępowaniu nakazowym - w przeciwnym bowiem wypadu Sąd rozpozna sprawę na zasadach ogólnych.

PRZESŁANKI KONIECZNE DO ROZPOZNANIA SPRAWY W POSTĘPOWANIU NAKAZOWYM

Wymogi formalne dające podstawę do wydania nakazu zapłaty są określone w art. 485 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem fakty uzasadniające roszczenie muszą być potwierdzone:

• dokumentem urzędowym – czyli dokument sporządzony w przepisanej formie przez organy uprawnione ustawowo do ich wydawania, na przykład: akt notarialny,
• zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem - którym zgodnie z orzecznictwem jest każdy dokument rozliczeniowy, w tym np. faktura.
• wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu – należy przez to rozumieć, iż w pierwszej kolejności należy dłużnika wezwać do spełnienia świadczenia, uznanie długu jest czynnością dłużnika, w której daje wyraz świadomości o istnieniu zobowiązania i obowiązku jego spłaty, o tym szerzej w artykule poświęconym w całości tematyce uznania długu.

Ponadto:

• nakaz zapłaty będzie wydany również na podstawie prawidłowo wypełnionych weksla, czeku, warrantu lub rewersu – muszą być one dołączone w ORYGINALE do pozwu, inaczej może dojść do zwrotu pisma;
• sąd wyda nakaz obejmujący należności pieniężne określone w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, na podstawie dołączonych do pozwu: umowy, dowodu spełnienia świadczenia wzajemnego niepieniężnego, oraz dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku;

Jak wynika z powyższego, nie każdy typ sprawy będzie rozpatrywany w postępowaniu nakazowym. Ponadto oprócz wymogów wymienionych powyżej należy pamiętać, iż pismo musi spełniać kryteria jakie Kodeks postępowania cywilnego określa dla pozwu.

Rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym odbywa się na niejawnym posiedzeniu sądu, w którym sąd będzie opierał się na dostarczonych mu dokumentach, bez przesłuchania stron, dlatego ważne jest, by swoje roszczenie należycie udokumentować Jeżeli nie ma jednak podstaw do wydania nakazu zapłaty to przewodniczący wyznaczy rozprawę, a całość postępowania potoczy się tradycyjnym trybem.

Konsekwencje:

W przypadku, gdy sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, to wydając go, zobowiązuje pozwanego do zaspokojenia roszczenia w całości wraz z kosztami w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty.

Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym stanowi tytuł zabezpieczenia, który może zostać wykonany bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Dłużnik może zostać zobowiązany do złożenia kwoty zasądzonej nakazem wraz z wymagalnymi odsetkami do depozytu Ministra Finansów, co będzie wystarczyło do zabezpieczenia roszczenia.

Do zalet postępowania nakazowego można zaliczyć:

• szybkość postępowania – prostota trybu umożliwia rozpatrzenie sprawy w krótszym terminie niż w przypadku tradycyjnej rozprawy;
• rozpatrzenie sprawy przez sąd na posiedzeniu niejawnym – na posiedzenie nie są wzywane strony sporu, czyli nie musisz poświęcać czasu na branie udziału w rozprawie;
• brak minimalnej kwoty długu;
• niskie opłaty od pozwu – od pozwu spełniającego przesłanki do rozpoznania w postępowaniu nakazowym pobiera się ¼ opłaty, uzależnionej od wielkości przedmiotu sporu,
• nawet nieprawomocny nakaz zapłaty stanowi tytuł zabezpieczenia, który jest wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności – jeżeli będziesz miał taki sądowy nakaz zapłaty, to możesz skierować pismo do komornika o zajęcie rachunku bankowego dłużnika do wysokości długu – środki te są wówczas zabezpieczone na czas trwania postępowania sądowego.

Z uwagi na skomplikowany charakter przedmiotowego postępowania zasadnym jest powierzenie sprawy dobremu adwokatowi specjalizującemu się w szeroko rozumianym prawie cywilnym.